"Tektonische exploraties in Grenoble"
Archis, Rotterdam, Juillet 1993, p.12
' Application & Implication ' is de titel waaronder tot I augustus negen installaties worden geëxposeerd in het Centre d'Art Contemporain (CNAC) van Grenoble, beter bekend als Magasin. Adelina von Fürstenberg, sinds 1988 directrice van Magasin, nodigde enkele architecten en architectencombinaties uit zich met beeldende middelen uit te spreken over het spanningsveld tussen concept en realisering, architectuur en maatschappelijke werkelijkheid, denkmodel en fysieke aanwezigheid.
Von Fürstenberg, die al enkele jaren volgens het kunsthalprincipe werkt (voor een profiel zie Archis 1992, nr 4) richt zich de laatste jaren wat meer op architectonische onderwerpen. Ze hoopt zo tot een herdefiniëring van de architectuur te komen en een beter inzicht te krijgen in het specifieke van zowel de kunst als de architectuur. De architecten die ze voor Application & Implication uitnodigde - geen van allen ouder dan veertig jaar - hebben bijna allemaal het grensgebied van de architectuur geëxploreerd. Dit resulteerde in een confrontatie van totaal verschillende werken, die werden opgesteld in een ' straat ', de centrale ruimte van een 19de-eeuwse hal waar Magasin is gehuisvest. Dankzij die verschillen onderscheidt deze expositie zich van de opstelling ' Machines d'Architecture' die vorig jaar in de Fondation Cartier was te zien en waar het ging om een ' school ' van architecten die, direct of indirect, waren beïnvloed door Libeskind en Hejduk.
Onder de titel Dream Transport maakte Ben van Berkel een object van spoorrails, beton, glas, hout en pleisterwerk, dat dankzij allerlei verwijzingen (vliegdekschip, treinverkeer) een commentaar inhield op de mobiliteit die een onderdeel is geworden van ons dagelijks leven. De Duitser Bernd Albers nam de nostalgie naar authentieke materialen tot uitgangspunt, die wordt opgeroepen door de technologische vooruitgang. Zijn muur van houten kistjes, waarin brokken ruwe natuursteen zijn gelegd herinnert aan een rustica-wand en was daarmee het meest klassieke werk van de expositie. Een Brancusi-achtige sculptuur van gelamineerd hout, afgeleid van een schaduwpatroon in een van de tekeningen van Ledoux, vormde de bijdrage van de Parijzenaars Mark Goulthorpe, Zaini Zainul en Yee Pin Tan : een ' surface de transgression ' waar de grens tussen binnen en buiten onmogelijk is
vast te stellen. Een aan Malevitsj herinnerende, zwarte rechthoekige vorm die schijnbaar gewichtloos in de ruimte hangt was gemaakt door Wolfgang Pauzenberger en Michael Hofstätter uit Wenen. Bij de opening fungeerde deze installatie als whisky-bar, waarmee het gebruiksaspect werd geïntroduceerd. Dat laatste deed ook Enric Miralles, die ten behoeve van de discussie die daags na de opening over de getoonde werken werd gehouden, twee eikehouten tafels maakte waarvan delen van het blad op ingenieuze wijze op en neergeklapt kunnen worden. Tijdens deze discussie, onder leiding van Yorgos Simeoforidis, dook onder meer de vraag op of het hier ging om verrassende architectuurobjecten of middelmatige beeldende kunst. Wat duidelijk werd was dat het tektonische aspect en de zorg voor de materialisering van een idee bij alle deelnemende architecten in het centrum van de aandacht stond en dat het zoeken van de essentie van de architectuur in haar geschiedenis of typologie daarbij hooguit nog een ondergeschikte rol speelde.
Hans van Dijk
-------------
"Tectonic explorations in Grenoble" (English version)
' Application & Implication ' is the title under which nine installations are being exhibited until 1 August at Grenoble's Centre d'Art Contemporain (CNAC), better known as Magasin. Adelina von Fürstenberg, director of Magasin since 1988, invited several architects and combinations of architects to express themselves using visual means on the area of tension between draft and realization, architecture and social reality, concept and physical presence.
Von Fürstenberg, who has already been working for a number of years according to the ' kunsthal
principle ' (for a profile see Archis 1992 no. 4) has in recent years been concentrating more on architectural subjects. Thus she hopes to attain a redefinition of architecture and to gain better insight into what is typically art as much as what is typically architecture. Almost all the architects - none of them older than forty - invited by her to Application & Implication have explored the fringes of architecture. This resulted in a confrontation of totally different works which were erected in a ' street ', the central space of a 19th century hall housing Magasin. Thanks to those dissimilarities this exhibition differs from the set-up of ' Machines d'Architecture ' which could be seen last year at the Fondation Cartier and was about a ' school ' of architects who were influenced, directly or indirectly, by Libeskind and Hejduk.
Under the title Dream Transport Ben van Berkel made an object out of rails, concrete, glass, wood and plaster which, due to references of all kinds (aircraft carrier, railway traffic) implies a commentary on the mobility that has become part of our everyday lives. As his point of departure the German Bernd Albers took the nostalgia for authentic materials technological progress tends to evoke. His wall made out of wooden crates, in which lumps of rough-hewn natural stone have been placed, is reminiscent of a rusticated wall and that made it the most classical work of the exhibition. A Brancusian sculpture of laminated wood, inspired by a pattern of shadows in one of Ledoux's drawings, forms the contribution of the Parisians Mark Goulthorpe, Zaini Zainul and Yee Pin Tan : a ' surface de transgression ' in which the boundary between inside and outside is impossible to determine. A black oblong - reminiscent of Malevich - which seems to hang weightlessly in space was made by Wolfgang Pauzenberger and Michael Hofstätter of Vienna. During the opening this installation served as a whisky bar, introducing the aspect of function. This aspect was also gone into by Enric Miralles who, for the sake of the discussion about the exhibits held the day after the opening, made two oak tables, parts of whose tops can be swung up and let down in an ingenious way. During this discussion, led by Yorgos Simeoforidis, one question that arose was whether exhilarating architectural objects are at issue or mediocre visual art. What became clear was that all the architects taking part had focused their attention on the tectonic aspect and the care to materialize an idea, and that the search for the essence of architecture in its history or typology played a subservient role, if that.
Hans van Dijk